Bị Ho Ăn Lạc Có Sao Không – Giải đáp & Cẩm nang dinh dưỡng khi ho

Đậu phộng (lạc) là loại hạt rất giàu dưỡng chất, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu sử dụng hợp lý:

• Chất đạm (protein): Chiếm khoảng 22–30 % trọng lượng, là protein thực vật dễ tiêu, hỗ trợ phục hồi và xây dựng cơ bắp.
• Chất béo không bão hòa: Khoảng 50 % thành phần, đa số là dầu có lợi, giúp bảo vệ tim mạch và kiểm soát cholesterol.
• Carbohydrate và chất xơ: Carbs thấp (khoảng 13–16 %) đi kèm chất xơ giúp ổn định đường huyết và hỗ trợ tiêu hóa.
• Vitamin nhóm B & E: Cung cấp B1, B2, B3, B5, B6 và vitamin E – hỗ trợ não bộ, tăng cường miễn dịch và chống oxy hóa.
• Khoáng chất đa dạng: Canxi, kali, magie, kẽm, đồng… giúp tăng cường xương, hỗ trợ chuyển hóa và bảo vệ tế bào.
• Chất chống oxy hóa: Chứa resveratrol, flavonoid, polyphenol – góp phần chống viêm, ngăn ngừa lão hóa và bảo vệ tim mạch.

Với các giá trị này, đậu phộng không chỉ là món ăn thơm ngon mà còn là nguồn dinh dưỡng cân đối, hỗ trợ sức khỏe toàn diện, từ tim mạch, đường huyết đến hệ thần kinh và hệ miễn dịch.

Theo quan niệm Đông y, đậu phộng (lạc) có vị ngọt, tính ấm đến hơi nóng, nên khi sử dụng cần cân nhắc trong một số trường hợp, đặc biệt là khi bị ho:

• Tính nóng: Lạc được xếp vào nhóm thực phẩm có tính nóng, khi ăn có thể làm tăng nhiệt bên trong cơ thể, kích thích tiết đờm, khiến ho kéo dài hoặc nặng hơn.
• Kích ứng cổ họng: Nhờ lượng dầu cao, lạc dễ gây cảm giác kích ứng vùng họng, làm cổ họng ngứa, rát, khó chịu khi đang bị ho.
• Chế độ dùng tùy mức độ ho: Với ho nhẹ, có thể dùng lạc với lượng nhỏ, hấp chín hoặc nấu canh; nhưng ho nhiều, tiết đờm, tốt nhất nên hạn chế hoặc tạm ngưng.
• Bài thuốc Đông y:
  • Nhân lạc kết hợp táo tàu, mật ong dùng sắc lấy nước uống giúp nhuận phế, hóa đờm.
  • Canh nhân lạc đơn giản: ninh nhỏ lửa để làm dịu cổ họng khi ho nhẹ.

Tóm lại, Đông y đánh giá giá trị dược liệu của đậu phộng, nhưng cũng khuyến nghị cần dùng đúng cách, phù hợp với mức độ ho để đảm bảo an toàn và hỗ trợ phục hồi hiệu quả.

Y học hiện đại nhìn nhận đậu phộng (lạc) vừa là nguồn dinh dưỡng giá trị nhưng cũng có thể gây kích ứng khi bị ho, đặc biệt ho có đờm:

• Lượng dầu lớn: Trong 100 g lạc chứa khoảng 50 g chất béo không bão hòa, giúp tim mạch khỏe mạnh nhưng có thể làm tăng tiết đờm và gây ngứa họng khi ho.
• Kích ứng ở người nhạy cảm: Với cổ họng đang tổn thương, dầu trong lạc có thể làm cổ họng rát, ho nhiều hơn.
• Tùy mức độ ho: Nếu ho nhẹ hoặc không có đờm, bạn có thể ăn lạc rang khô, không dầu, bỏ vỏ; còn với ho nặng, ho đờm nhiều, nên hạn chế hoặc tạm ngưng.
• Giá trị dinh dưỡng tích cực: Lạc cung cấp protein (22–30 %), vitamin B, E, chất khoáng như canxi, kali, magie… giúp tăng đề kháng, hỗ trợ phục hồi sức khỏe nếu dùng đúng cách.

Kết luận: Y học hiện đại cho rằng lạc có thể là món ăn có lợi nếu chế biến kỹ và dùng vừa phải, nhưng với người ho có đờm hoặc ho nặng cần thận trọng. Khi ho nhẹ, bạn vẫn có thể thưởng thức lạc rang khô sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ.

Đậu phộng (lạc) không chỉ là thực phẩm mà còn được sử dụng làm vị thuốc hỗ trợ giảm ho và long đờm khi dùng đúng cách:

• Canh lạc đơn giản: Nấu lạc nhân bỏ vỏ khoảng 30–60 g đến khi nhừ, dùng 1–2 lần/ngày giúp dịu cổ họng, giảm ho khan.
• Lạc + mật ong: Lạc nhân 30 g nấu nhừ, trộn cùng 30 g mật ong. Uống 2 lần/ngày, hỗ trợ giảm ho nhiều đờm.
• Lạc + táo tàu + mật ong: Kết hợp mỗi thứ 30 g, sắc lấy nước uống 2 lần/ngày, giúp chữa ho kéo dài, ho dai dẳng.
• Lạc + hạnh nhân + mật ong: Với ho ít đờm: Lạc nhân 15 g + hạnh nhân 15 g giã nhỏ, trộn mật ong, dùng sau bữa ăn sẽ cải thiện cổ họng.
• Lạc dùng hàng ngày: Người ho nhẹ hoặc viêm khí quản mạn có thể dùng 30 g lạc nhân mỗi sáng và tối để hỗ trợ giảm triệu chứng và tăng đề kháng.

Những bài thuốc này nên dùng với lạc chất lượng, không mốc, không nảy mầm. Nếu có triệu chứng nặng hoặc dị ứng, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.

Dưới đây là những điều bạn cần lưu ý để sử dụng đậu phộng an toàn, đặc biệt khi bị ho:

• Chọn nguyên liệu sạch, không mốc: Tuyệt đối tránh sử dụng đậu phộng mọc mầm, có mùi lạ hoặc dấu hiệu ẩm mốc do chứa độc tố aflatoxin gây hại sức khỏe.
• Không ăn lúc đói: Đậu phộng giàu dầu dễ gây đầy hơi, khó tiêu nếu ăn khi bụng trống.
• Hạn chế khi đang ho nặng: Với ho nhiều đờm hoặc viêm họng, nên tránh ăn hoặc chỉ dùng lạc rang khô, bỏ vỏ, chế biến nhẹ để giảm kích ứng.
• Theo dõi phản ứng cơ thể: Nếu xuất hiện dị ứng, ngứa rát hoặc ho tăng sau khi ăn, nên ngừng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Chế biến lành mạnh: Ưu tiên chế biến không dầu, rang khô hoặc nấu chín kỹ để giảm lượng dầu và tăng khả năng tiêu hóa.

Thực hiện đúng những lưu ý trên giúp bạn an tâm hơn khi dùng đậu phộng, đồng thời vẫn tận dụng được nguồn dưỡng chất quý cho sức khỏe mà không làm tình trạng ho thêm trầm trọng.

Khi ho, bên cạnh việc cân nhắc đậu phộng, bạn cũng nên chú ý đến các nhóm thực phẩm sau:

• Thực phẩm nên tránh:
  • Đồ ăn nhiều dầu mỡ (chiên rán, đậu phộng, hạt hướng dương…): tăng tiết đờm, khiến ho dai dẳng.
  • Đồ ăn cay, lạnh (ớt, đồ lạnh, gia vị mạnh): kích thích cổ họng, làm ho nặng thêm.
  • Quả lạnh/mát như dừa, mía, quýt: dễ sinh đờm và gây kích ứng khi ho.
  • Hải sản tanh (tôm, cua, cá): có thể gây kích ứng đường hô hấp, làm ho kéo dài.
• Thực phẩm nên ưu tiên:
  • Thực phẩm mềm, dễ tiêu, nhiều nước: cháo, súp, sữa ấm để giữ ẩm cổ họng.
  • Rau củ quả giàu vitamin A, C, khoáng chất (cà rốt, bông cải xanh, cam, chanh, bưởi…): hỗ trợ miễn dịch và kháng viêm.
  • Kẹo ngậm bạc hà, mật ong chanh/hấp: giúp giảm viêm, làm dịu cơn ho.
  • Trà thảo mộc ấm (gừng, hành, rau diếp cá): hỗ trợ làm ấm, giảm viêm và long đờm.

Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp sẽ giúp bạn giảm ho hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ cơ thể hồi phục nhanh chóng theo hướng tích cực và tự nhiên.